Af en toe doe je geen camino, maar ben je de camino.

De laatste beetjes weg. De kathedraal zagen wij al een uur voordien. De stad gaf weinig van zichzelf prijs. Ik heb me er wel degelijk opnieuw aan gestoord. We telden uren in kilometers en omgekeerd. Alles onderweg is eenvoud. We hebben de tijd en onszelf vertraagd. Dat kan, weet ik nu. Wij wandelden in stilte naast elkaar zoals we dat meestal gedaan hebben in de ontwakende ochtenden. We hebben geleerd te luisteren naar hoe nacht en dag in elkaar overgaan. Schoonheid heeft ook haar geluid.

Af en toe zuchtte ik uit vermoeidheid, uit pijn, uit het verlangen toe te komen en uit het onvermogen los te laten en beslissingen te nemen. Het moet rond 11 uur geweest zijn toen we aan de laatste rechte lijn begonnen. Eigenlijk deed het er niet meer toe. De eerste zon was er. We hebben ze dagelijks gegroet met een glimlach, zoals je dat doet in een gedicht. Op de camino heb je ongelofelijk veel aan poëzie.

Ik werd met elke stap groter dan de pijn. De laatste meters prikten de tranen al in mijn ogen. Nooit was ik zo klaar om voluit te huilen. Ergens hoorde ik het geluid van een doedelzak. Het plein werd tijdelijk bewoond door mensen, gearriveerde pelgrims. Je zag de last zo van hun schouders vallen. Mijn ogen raakten de kathedraal aan. Tranen van geluk zijn mooi. Ze tonen hoe echt het allemaal is. We zeiden niks meer. Soms valt er weinig met verdriet te doen, behalve eens goed te huilen. Anderen namen ons in de armen. Er volgden proficiats en enjoy. Ik heb de lucht een aantal Oh my gods geschonken en een glimlach. Dat ook. Het eindpunt was bereikt. Na zolang onderweg zijn, was aankomen buitengewoon fantastisch. Vooral als dat dan voelde als thuiskomen.

Een halfuur lang hebben we er gezeten. Lachend, huilend en alle varianten daarop. Zomaar, omdat het verder geen belang had hoe wij aan geluk deden.

Af en toe doe je geen camino, maar ben je de camino. Iedereen en alles is anders onderweg. Lourdes, een Spaanse jonge vrouw, had me dat gezegd. Zij leek te begrijpen waarop het in het leven allemaal aankwam. Met een gemak, maar zo oprecht. Ik hield ervan om naar haar te luisteren.

Na de zoveelste ontmoeting en het daarmee gepaarde afscheid zei iemand me: ‘Have a good life’. Ik zag de zin uit zijn mond rollen en wilde hem instant omhelzen. Nooit had ik zoveel tegelijkertijd begrepen en ergens in mijn hoofd zat een beetje Jason Mraz: ‘If you do it right you love were you are. Just know wherever you go. You can always come home.’